Osmanlı'da Vakıf Medeniyeti

İslâmın, yardımlaşma ile ilgili emir ve prensiplerinden doğmuş olan vakıf, asırlarca insanlığa hizmet etmiş dinî, hukukî ve sosyal bir müessesedir. İhtiyaç içinde bulunanlara yardım etmek gibi yüksek ve insanî bir düşüncenin ürünü olan bu müessesenin temeli, Kurân ve Sünnete dayanmaktadır. Tarihimizdeki etki, çeşitlilik ve hizmetleri, günümüz insanını hayretler içinde bırakan vakıflarımız, dönemin toplumsal kalkınması, huzur ve barışın sağlanmasında, büyük rol oynuyorlardı. İslâm ve özellikle Osmanlı dünyasında, asırları aşan uzun tarihî seyri içinde, döneminde bilinen hemen her sahaya el atmış olan vakıfların, ortaya koyup meydana getirdiği eser ve tesisler, bir hayli fazladır. Bu eserlerin bir kısmı, günümüzde bile varlıklarını devam ettirmektedirler. Eski medeniyetimiz ile Müslüman-Türk hayırseverliğinin tarihî şâhidi olarak Osmanlı coğrafyasını bir uçtan öbür uca doldurup süsleyen bu vakıf eserleri, ülkenin îmân, irfan, ümran, sosyal ve ekonomik hayatının gelişmesi için büyük hizmetler vermişlerdi. Ülke insanına ve hatta yabancılara bile hizmet sunan bu tesisler, maddî yönden toprağın üstünü, mânevî yönden de toplumun iç dünyasını kaplamışlardı. İlmî bir metodla ortaya konmaya çalışılan bu araştırma, temel kaynaklara dayanılarak hazırlandı. Tarih boyunca İslâm ve özellikle Osmanlı dünyası insanının ayrılmaz bir parçası haline gelen bir müesseseyi, inşaallah yeniden gün yüzüne çıktı