İnsan Nasıl Kurtulur?; Gerçeğin ve Kesinliğin Bilinmesinde Ariflerin İksiri

Molla Sadrâ olarak tanınan Sadreddin Şîrâzî'ye göre, Allah yeryüzünü insan-ı kâmilin mekânı kılmıştır. Peki insan kendini, âlemi ve Yaradan'ı nasıl bilmeli, anlamalıdır? Bu temel soru ekseninde dört bölümden oluşan kitabın ilk bölümü bilimlerin nicelikleri ve tasnifi hakkındadır. İkincisi bilgi ve hikmetin mahâlli olan şey, yani insanın hüviyeti hakkındadır. Üçüncüsü bu hüviyetin başlangıçlarının bilinmesi hakkındadır. Dördüncü bölüm ise bu hüviyetin asıl gayesinin bilinmesi hakkındadır. Bu gaye en yüce amaçtır. İnsanın kurtuluşu da tam buradadır! 1571-1636 yılları arasında yaşamış İranlı İslam filozofu Sadreddin Şîrâzî'nin (Molla Sadrâ) İnsan Nasıl Kurtulur? başlıklı kitabı, Hayykitap TASAVVUF/Sufi Klasikler kategorisinden yayımlandı. Sadreddin Şîrâzî, akılcılıkla sezgiciliği bir araya getirerek Hikmet'ul Mutealiye (Aşkın Hikmet) ekolünü kurmuştur. Şîrâzî'nin felsefesi İbn-i Sina Meşşailiği, Sühreverdi'nin İşraki felsefesi, Muhyiddin Arabi'nin Nazari İrfan ekolü ve Oniki İmam Şiiliği'nden etkilenmiştir. Eserlerinde İslam düşünce dünyasındaki akılcı, sezgici, nas ekollerini farklı bir sentezde bir araya getirmeye çalışmıştır. Bu kitapta Sadreddin Şîrâzî, nur ve zulmetten yaratılmış insanın zatını, dünyevi ve ruhani varlığının kısımlarını, nitelikleri ve ilkeleriyle sınıflandırılmasını, kıyaslanmasını, maddi ve ruhani özelliklerini, kemalini ve nihayet kalbî hayatı konusundaki hakikatini araştırıyor. Şîrâzî, bu kitabında felsefenin temel sorularıyla insanın yeryüzündeki varlığını, bu varlığın niteliğini, Allah karşısındaki konumunu ve nihai amacını ele alıyor. Tasavvufun ana konularından biri olan nefsi derinlemesine ve bütün katlarıyla ele alan Şîrâzî'nin incelediği konular arasında, zaman ve mekân kavramı, insanın varlığının başlangıcı, iblis ve şeytanın mahiyeti, şeytanın yaratılmasındaki hikmet, gerçek mutluluğun aslı ve gerçek bedbahtlığın aslı, ölümün mahiyeti, mağfiretin anlamı ve kullarına vaad ettiği ve müjdelediği üzere Allah'ın fazlından bu mağfiretin tahakkuku, insan nefsinin varlıkta kendi zâtıyla kıyâmı gibi başlıklar yer alıyor.