Cephe Arkadaşı; Çanakkale Savaşlarında bir Osmanlı Subayı

Türk halkbilimi araştırmalarının öncüsü sayılabilecek isimlerden biri olan Mehmet Halit Bayrı, askerlik görevini Birinci Dünya Savaşı yıllarında yedek subay olarak Çanakkale cephesinde yapmıştır. Bayrı, "Cephe Arkadaşı" adını verdiği günlüğünü, 4 Mayıs 1331 (1915) tarihinde yazmaya başlar. Henüz 19 yaşında bir genç olarak, İstanbul dışında yaşamın nasıl olduğunu bilmeyen Mehmet Halit biraz şaşkındır, yazdıklarından da anlaşılacağı üzere, savaş gerçeğinden çok haberdar değildir. Bu nedenle; her yıkıntı, yanan her ev, ölen her insan onda tuhaf hisler uyandırır. Zaman zaman sadece etrafında olup bitenleri kaleme alır; savaşın şiddeti ve dehşetinden uzakta kalır. Cephede tuttuğu günlük, güzergâhın son noktası olan, Uzun Dere Pınarı Vadisi'nde Topçular Sırtı'nda toprak siperlerde yazılır. Kuvvetin, metanetin, şecaatin timsali olan Ahmet, Mehmet, Ali, Hüseyin Onlar ilelebet bütün milletin kalbinde yaşamak hakkını seçtiler.